Women’s M-1943
Field Uniform
W ramach damskich jednostek armii amerykańskiej odzież oznaczona jako M-1943 była pierwszym zimowym mundurem polowym zaprojektowanym z myślą o kobietach. Przez większość wojny pielęgniarki wojskowe używały męskiej oliwkowej kurtki polowej (Jacket, Field, OD), ale te często nie były dostępne w małych rozmiarach, których kobiety najbardziej potrzebowały. Dlatego podczas modernizacji mundurów pod koniec 1943 roku wprowadzono damską wersję kurtki, spodni i butów pod oznaczeniem M-1943.
Powyżej:
Damska podpinka pod kurtkę M-1943, damskie ocieplacze pod spodnie i wełniana czapka „Jeep Cap”. Te elementy umundurowania można było nosić samodzielnie lub jako dodatkową warstwę, aby zapewnić ciepło pod damskim mundurem polowym M-1943.
Powyżej:
Kompletny damski mundur polowy M-1943 składający się ze spodni wierzchnich, kurtki i hełmu M-1. Podpinka, wełniana czapka i wełniany szalik noszone pod mundurem dodatkowo chronią przed zimnem.
Ten rodzaj munduru po raz pierwszy trafił do pielęgniarek wojskowych służących we Włoszech. Pierwszy model spodni często można zobaczyć np. na zdjęciach z Anzio we Włoszech z początku 1944 roku. Na zdjęciach z innych części Europy damskie umundurowanie typu M-1943 można zobaczyć dopiero pod koniec 1944 (bitwa o Ardeny).
Koleżanki z namiotu przed ambulansem WC-54. Od lewej do prawej: 2nd Lt. Dorothy F. Levitsky, 2nd Lt. Angeline F. Paul, 1st Lt. Ellan J. Levitsky, 2nd Lt. Agnes C. Stern. Źródło: med-dept.com
KURTKA:
Na końcu 1943 roku zaprojektowano kurtki polowe dla kobiet służących w armii amerykańskiej, które bazowały na istniejących już męskich kurtkach polowych M-1943. Wykonane były z bawełnianej satyny i popeliny w kolorze oliwkowym. Oba te materiały są odporne na wiatr, a częściowo również na wodę i wilgoć. Konstrukcja kurtki pozwoliła na regulację kołnierza, który w razie potrzeby można było zapiąć wysoko pod szyją. Wzorem męskiej wersji, również damska kurtka była zapinana na guziki, z tą różnicą, że u mężczyzn zapięcie było schowane, a u kobiet nie. Kolejna różnica dotyczy kieszeni na piersi, gdzie wersja damska ma tylko patki.
Jacket, Field, M-1943
Męska kurtka polowa wykonana z bawełnianej satyny z czterema kieszeniami w odcieniu OD7 (zielonym). Główne zapięcie, na siedem brązowych plastikowych guzików, zakryte jest lamówką. Na niektórych oryginalnych zdjęciach możemy zobaczyć pielęgniarki w męskich kurtkach M-1943.
Jacket, Field, M-1943, Women’s
Damska kurtka polowa M-1943 wykonana jest z wiatroodpornej bawełnianej satyny. Posiada dwie fałszywe kieszenie na piersi z patkami oraz dwie funkcjonalne kieszenie na dole. W pasie kurtki znajduje się sznurek do indywidualnej regulacji obwodu. W chłodne dni istnieje możliwość uzupełnienia kurtki wełnianą podpinką.
Później do damskiej wersji kurtki dołączono odpinany kaptur dla większego komfortu i ochrony w chłodne lub deszczowe dni.
.png)
Hood, Jacket, Field, M-1943, Women’s
Wodoodporny i wiatroszczelny kaptur stanowiący dodatek do damskiej kurtki polowej M-1943. Przeznaczony jest do noszenia na głowie bez żadnego innego okrycia, ale można go również nosić na dzianinowej wełnianej czapce M-1941 lub pod metalowym hełmem M-1. Szczelne połączenie kaptura z kurtką chroni noszącego przed przenikaniem wiatru, deszczu czy śniegu. Kaptur jest na tyle kompaktowy, że gdy nie jest przymocowany do kurtki, można go z łatwością schować do kieszeni.
Źródło: U.S. Army Uniforms of World War II,
Shelby Stanton (1991), s. 232
Podczas II wojny światowej temperaturę ciała w mroźnych miesiącach utrzymywano głównie w oparciu o zasadę wielu warstw, gdzie głównym izolatorem było powietrze utrzymywane między kilkoma warstwami tkaniny. W oparciu o tę zasadę użytkownik mógł zakładać lub zdejmować poszczególne warstwy w zależności od warunków temperaturowych. Dostępna była na przykład podpinka pod kurtkę M-1943, która, podobnie jak kurtka M-1943, była wodoodporna i składała się z połączenia jedwabnej bawełny w kolorze oliwkowym i tkaniny z włosiem w roli podszewki. Miała wełniany kołnierzyk i zapięcie na sześć guzików. Wkładka nie cieszyła się jednak dużą popularnością, dlatego opracowano nowy model.
Jacket, Field, Pile, OD
Męska podpinka pod kurtkę wykonana ze sztucznego futra. Posiada dwie skośne kieszenie oraz zapięcie na guzik i pętelkę. Damska wersja tej kurtki posiada zapięcie z lewej strony.
Źródło: U.S. Army Uniforms of World War II,
Shelby Stanton (1991), s. 233
Nowa damska wkładka do kurtki polowej M-1943 została wykonana z wełnianej flaneli, dzianinowego kołnierza i mankietów. Ponownie zapinana jest na sześć guzików i jak poprzednia wersja została uzupełniona o dwie kieszenie z przodu. Można ją nosić jako podpinkę, samodzielnie lub na swetrze.
Liner, Jacket, Field, M-1943, Women's
Wełniana podpinka z flaneli. W przypadku noszenia osobno, stopnie wojskowe były przypinane do naramienników.
SPODNIE:
Wykonane z bawełnianej satyny damskie spodnie wierzchnie zostały wyposażone w dwie boczne kieszenie oraz guziki z tyłu, co pozwalało na regulację rozmiaru spodni. Zapięcie było po lewej stronie. Spodnie były zwężane i wyposażone w elastyczną taśmę, która chwytała spód stopy, aby nie podwijały się spod wysokich butów. Był to pierwszy model tych spodni, który później został zmodernizowany.
Ze względu na stwierdzone niedociągnięcia w 1944 roku spodnie poddano kolejnym zmianom, podczas których stwierdzono, że długość nogawek jest często niewystarczająca lub że podczas prania mocno się kurczą. Krój zwężanych nogawek w kostkach został zmieniony na prosty. Zmianom uległ również wygląd zapięcia, a zapięcie na guziki na biodrach zostało zastąpione zapięciem po lewej stronie zaś nad prawą kieszenią umieszczono małą pętelkę z guzikami służącymi do regulacji rozmiaru w pasie.
Trousers, Women’s, Outer Cover
(first pattern)
Damskie spodnie wierzchnie były wykonane z
wiatro- i wodoodpornej bawełny i zostały zaprojektowane do noszenia na wełnianych ocieplaczach podczas pracy w terenie oraz zimą. W pasie zapinane są na guziki, a nogawki są zwężane i wyposażone w gumkę, ułatwiającą dopasowanie do wysokich butów lub legginsów.
Trousers, Women’s, Outer Cover
(revised pattern)
Nowsza, zmodyfikowana wersja wierzchnich spodni damskich z prostymi nogawkami wprowadzona w 1944 roku. W porównaniu do pierwszej wersji spodni zapięcie pasa znajduje się tylko z prawej strony. Nową wersję spodni można nosić w bardzo zimnych warunkach na wełnianych ocieplaczach.
Zasada warstwowania nie umknęła również dolnej części munduru. Początkowo spodnie pile były noszone jako warstwa wewnętrzna pod spodniami wierzchnimi, ale potem stało się jasne, podobnie jak w przypadku podpinki ze sztucznego futra, że ubranie jest zbyt obszerne. Zostały więc zastąpione wełnianymi ocieplaczami zaprojektowanymi na wzór spodni narciarskich. Ta wersja została ostatecznie wprowadzona w 1943 roku. Spodnie te były noszone razem ze spodniami wierzchnimi w zimnych porach roku lub można je było nosić osobno. Warstwa wewnętrzna posiadała niekonwencjonalne boczne zapięcie po prawej stronie (zamiast po lewej, jak to było w zwyczaju), co zmniejszało szerokość w okolicy talii. W połączeniu z warstwą zewnętrzną zapewniały lepszą ochronę przed zimnem, wiatrem czy deszczem.
Nowy typ ocieplaczy dla kobiet został wprowadzony do użytku pod koniec 1944 roku. Po lewej stronie dodano kieszeń i podobnie jak poprzednie spodnie można było je nosić zarówno osobno, jak i w połączeniu ze damskimi spodniami wierzchnimi M-1943.
Trousers, Wool, Liner, Women’s
(first pattern)
Wełniane ocieplacze z elastycznym ściągaczem wokół kostek przeznaczone do noszenia pod damskimi spodniami wierzchnimi jako dodatkowa warstwa ocieplająca.
Trousers, Wool, Liner, Women’s
(revised pattern)
Nowy, przeprojektowany typ wełnianych ocieplaczy z prostymi nogawkami. Przeznaczony do noszenia pod damskimi spodniami wierzchnimi jako dodatkowa warstwa ciepła.
W połączeniu z damską kurtką M-1943 noszono również inne rodzaje spodni, np. męskie wełniane spodnie. Więcej informacji na temat niestandardowych kombinacji mundurów można znaleźć tutaj.
KOSZULA:
Podstawą całego munduru była koszula. Podobnie jak w przypadku innych mundurów, kobiety początkowo nosiły męskie koszule z zimowym mundurem polowym. Widzimy je na zdjęciach pielęgniarek wykonanych na przełomie 1943 i 1944 roku we Włoszech. Koszula posiada dwie kieszenie z przodu oraz zapięcie na guziki.
Shirt, Flannel, O.D., Coat Style, Special
Męska koszula flanelowa w wersji dla żołnierzy. Przy kołnierzu oraz przy mankietach jest widoczny charakterystyczny kawałek materiału nazywany gas flap, mający chronić ciało przed działaniem gazów bojowych. Kołnierz koszuli jest rozpięty.
Shirt, Flannel, OD, Officer’s
Flanelowa koszula męska w wersji oficerskiej. Wyróżniają ją naramienniki przypinane na guziki. Koszula posiada dwie prostokątne kieszenie na piersi. Kołnierz jest zapięty.
Od połowy 1944 roku zaczęła pojawiać się wersja koszuli dla kobiet, wykonana z wełnianej flaneli, którą można było nosić zarówno do zimowego munduru wyjściowego, jak i zimowego polowego. Niewielkie różnice w kolorystyce poszczególnych egzemplarzy spowodowane były produkcją w różnych zakładach. Koszula posiadała z tyłu dwie zakładki, aby lepiej dopasować się do kobiecej sylwetki. Pierwsza wersja posiadała dwie kieszenie na piersi z prostokątnymi patkami. Później nastąpiła modernizacja. W drugiej wersji kieszenie były większe, a ich klapy były spiczaste. Dodatkowo w lewej kieszeni dodano otwór na ołówek.
.png)
Waist, Wool, Women’s
(first pattern)
Wełniana koszula damska. Na zdjęciu pierwszy model koszuli z prostokątnymi patkami na kieszeniach.
_p.png)
Waist, Wool, Women’s
(revised pattern)
Drugi model damskiej wełnianej koszuli z trójkątnymi patkami na kieszeniach. Na lewej kieszeni znajduje się otwór do włożenia ołówka.
NAKRYCIE GŁOWY:
Jedną z opcji nakrycia głowy, która zapewniała również ochronę na polu walki, był hełm M-1. Hełm składał się z zewnętrznej stalowej skorupy, którą odwzorowuje kształt części wewnętrznej, tzw. linera. Od momentu powstania w 1941 roku, liner przeszedł szereg zmian, zarówno konstrukcyjnych, jak i materiałowych, ale zachował swoją stosunkową niską wagę. Warstwa wewnętrzna mogła być noszona oddzielnie, zwłaszcza podczas uroczystych wydarzeń lub gdy nie było bezpośredniego niebezpieczeństwa zranienia lub wybuchu konfliktu. Na przodzie hełmu mógł być opcjonalnie namalowany stopień wojskowy. Pielęgniarki wojskowe, w przeciwieństwie do medyków, nie miały hełmów oznaczonych czerwonymi krzyżykami.
Helmet, Steel, M-1
Kompletny stalowy hełm M-1 noszony przez wszystkie jednostki bojowe składa się z następujących części: stalowego hełmu z parcianym paskiem podbródkowym i wkładem wykonanym z laminatu ze skórzanym paskiem podbródkowym.
Liner, Helmet M-1, New Type
Drugi wzór wkładu do hełmu wykonany z laminatu. Jest pomalowany tylko na zewnątrz. Opcjonalnie pielęgniarki mogły namalować z przodu stopień wojskowy lub przymocować metalowe insygnium w specjalnym otworze. Częścią wkładu jest skórzany pasek podbródkowy.
Inną opcją na nakrycie głowy była wełniana czapka, tzw. Jeep Cap. Podwójna zakładka pozwalała na naciągnięcie czapki na uszy, aby zapewnić dodatkowe ocieplenie. Czapka mogła być również noszona pod hełmem.
Cap, Wool, Knit, M-1941
“Jeep Cap”
Wełniana czapka z daszkiem i podwójną zakładką, którą można naciągnąć na uszy w mroźne lub wietrzne dni.
BUTY:
Z mundurem ETO kobiety nosiły brązowe skórzane oksfordy lub damskie sznurowane buty polowe. Noszenie opinaczy nie było obowiązkowe – znacznie częściej pielęgniarki wypuszczały luźne nogawki na buty.
Shoes, Service, Women’s, Low
Oksfordy z brązowej skóry to stylowe i wygodne buty noszone przez pielęgniarki w połączeniu z mundurami wyjściowymi i szpitalnymi.
Shoes, Field, Women’s
Sznurowane buty polowe o szerokości dopasowanej do kobiecej stopy. Mają obcas o wysokości 2,5 cm i gumową podeszwę.
W końcowej fazie wojny w Europie pielęgniarki upodobały sobie nowy model butów polowych z wysoką cholewką, do której można było schować nogawki spodni. Combat service boots, również określane jako double buckle boots, były często noszone w połączeniu ze spodniami ETO.
Boots, Service, Combat, Women’s
Damskie buty używane w warunkach polowych przez kobiety z Women’s Army Corps i Army Nurse Corps były bardzo podobne z wyglądu do swoich męskich odpowiedników. Stosowana forma do butów była identyczna jak ta używana do damskich butów polowych za kostkę, dzięki czemu zapewniały porównywalny komfort noszenia.
RĘKAWICZKI:
Pielęgniarki mogły nosić brązowe skórzane rękawiczki lub wełniane oliwkowe rękawiczki w połączeniu z mundurem ETO.
Gloves, Leather, Dress, Women’s
Brązowe skórzane rękawiczki damskie. Uszyte z gładkiej skóry bez elementów dekoracyjnych.
Gloves, Wool, OD, Women’s
Wełniane rękawiczki w kolorze oliwkowym na chłodniejsze dni (reprodukcja).
TOREBKA:
Prostokątna skórzana torebka dla pielęgniarek została wprowadzona pod koniec 1942 roku. Miała odpinany pasek na ramię, a wewnątrz kilka przegródek i mały portfelik. Kolor skóry pasował do brązowego koloru butów typu oksford. Regulowany pasek mógł być maksymalnie wydłużony do noszenia przez ramię, skrócony do noszenia w dłoni lub całkowicie odpięty do noszenia torebki pod pachą.
Bag, Utility, Nurses’
Skórzana torebka z przegródkami i portfelem. Podszewka wykonana jest z bawełnianej popeliny w kolorze oliwkowym. Pasek można wyregulować tak, aby można go było nosić przez ramię lub całkowicie odpiąć. Ten model torebki był używany tylko przez pielęgniarki służące w armii.
(Torebka na zdjęciach pochodzi z kolekcji Victorii Pageot)
POŃCZOCHY I SKARPETKI:
Pod mundurem kobiety nosiły pończochy ze sztucznego jedwabiu ze szwem, cieplejsze i mocniejsze pończochy wykonane z włókna bawełnianego (obie miały manszetę o szerokości 11,4 cm i wzmocnioną część stopy) lub skarpetki z prążkowanej wełny.
Stockings, Rayon, Women’s
Profilowane pończochy ze sztucznego jedwabiu z manszetą o szerokości 11,4 cm i wzmocnioną częścią stopy (reprodukcja).
Stockings, Cotton, Beige, Women’s
Profilowane pończochy z bawełny merceryzowanej, z manszetą o szerokości 11,4 cm i wzmocnioną częścią stopy (reprodukcja).
Anklets, Wool, Women’s
Średniej grubości wełniane skarpety, które są elastyczne dzięki prążkowaniu. Palce i pięty są wzmocnione bawełną.
OKRYCIE WIERZCHNIE:
W zimne i deszczowe dni pielęgniarki mogły założyć na mundur płaszcz. Był to dwurzędowy trenchcoat z wiatroodpornej i wodoodpornej bawełnianej popeliny. Płaszcz posiadał odpinany kaptur i ciepłą, wełnianą podszewkę. Oficerska wersja tego płaszcza używana przez pielęgniarki posiadała naramienniki, do których przypinało się stopień wojskowy. Mógł być noszony zarówno ze spodniami, jak i spódnicą.
W listopadzie 1944 roku kobiety otrzymały dodatkowo możliwość zakupu we własnym zakresie wełnianego płaszcza. Wełniane płaszcze były dostępne w dwóch odcieniach OD nr 51 i 52 i były przeznaczone do noszenia tylko w połączeniu ze spódnicą.
Overcoat, Field, Women’s, Officer’s
Oficerski trenchcoat z odpinanym kapturem mógł być noszony przez pielęgniarki w połączeniu z mundurem polowym ETO w chłodniejsze dni.
Overcoat, Wool, Women’s, Officers'
Wełniany płaszcz w odcieniu OD nr 52 nie był umundurowaniem, które pielęgniarki otrzymywały z przydziału, ale który mogły w razie potrzeby zakupić we własnym zakresie.
