ETO „British Made”
Wool Field Uniform
(1944 - 1945)
Mundur ETO Wool Field Uniform powstał przede wszystkim jako lepszy zamiennik kurtki M-1943. Pielęgniarki pełniące służbę w Europie otrzymały swój pierwszy mundur polowy ETO [ETO - European Theater of Operations], szyty w Anglii, zimą 1944 roku. Ten typ munduru był również popularny wśród innych kobiecych korpusów armijnych, takich jak Women’s Army Corps. Niestety proces jego zatwierdzania był z wielu powodów bardzo złożony i długotrwały. Dlatego mundur jako całość (krótka marynarka, spodnie, spódnica i furażerka z tego samego materiału) był dostępny dopiero we wrześniu 1945 roku.
Początkowo marynarka, spódnica oraz spodnie były szyte z oliwkowej wełnianej serży o gramaturze 18 uncji. Później dopuszczono również 14-uncjowy covert wool, będący rodzajem wytrzymałego tweedu z wełny w odcieniu oliwkowym No. 37.
Wiele pielęgniarek preferowało jednak mundury szyte na miarę przez krawców. Były one wykonane z wysokiej jakości tkanin w ciemnooliwkowym odcieniu. Niektóre kobiety skracały marynarki swoich mundurów wyjściowych na krótkie „ETO battle jacket”, oszczędzając tym samym pieniądze i materiał.
KURTKA:
Damska wełniana kurtka polowa jest skrojona podobnie do brytyjskiej kurtki mundurowej battledress. Jest również często nazywana ,,Ike jacket” lub ,,battle jacket”. Po obu stronach, na wysokości klatki piersiowej, znajdują się ozdobnie skrojone kieszenie zapinane na guzik. Chociaż kieszenie te były w pełni funkcjonalne, nie należało niczego do nich wkładać. Kurtka posiada krytą listwę z czterema guzikami, które po zapięciu są całkowicie zasłonięte materiałem. W dolnej części znajduje się pas, ozdobiony stalową, regulowaną klamrą i wykonany jest z tego samego materiału, co kurtka. Po wewnętrznej stronie paska z tyłu kurtki znajdują się dwie dziurki na guziki. Do tych otworów można przypiąć np. spodnie lub spódnicę ETO. Na każdym mankiecie kurtki znajdują się dwa guziki, dzięki którym można dostosować szerokość rękawa. Na ramionach naszyte są naramienniki, do których przypinano oficerskie stopnie wojskowe.
Jacket, Field, Wool, OD, Women's
Damska wełniana kurtka polowa, sięgająca do talii, posiada dwie ozdobnie skrojone kieszenie. W talii znajduje się regulowany pasek ze stalową klamrą z powłoką antyrefleksyjną. Mankiety reguluje się za pomocą dwóch guzików.
Jacket, Field, Wool, OD, Women's
(wewnętrzna strona)
Po wewnętrznej stronie kurtki znajduje się pętelka do zawieszenia, a na pasku z tyłu, dziurki na guziki do przypięcia spodni lub spódnicy. Dla wygodniejszego zapinania w pasie po wewnętrznej stronie z przodu znajdują się dwa metalowe haczyki. Po odsłonięciu listwy widać szereg guzików.
Zdecydowana większość kurtek wyprodukowanych w Wielkiej Brytanii pochodzi z 1945 roku, jednak można również znaleźć kurtki datowane na 1944 rok. Większość oryginalnych zdjęć (wykonanych np. we Francji, Belgii, Niemczech, Czechosłowacji czy Austrii), na których można zobaczyć mundur polowy ETO, została zrobiona w 1945 roku. Kurtka ta była bardzo popularna głównie ze względu na wygodę i praktyczność, ponieważ pozwalała na większą swobodę ruchów niż klasyczna marynarka.
_.jpg)
Jacket, Field, Wool, OD, Women's
(metka z rozmiarem)
Metka naszyta wewnątrz wełnianej kurtki polowej.
Insygnia na kurtce ETO umieszczano w taki sam sposób, jak w przypadku marynarki munduru wyjściowego. Po obu stronach kołnierza należało umieścić wycięte odznaki „U.S.“, natomiast na klapach pielęgniarskie kaduceusze z literką „N“. Stopnie wojskowe znajdowały się na obu naramiennikach oraz po lewej stronie furażerki.
SPÓDNICA I SPODNIE:
Spódnica o długości midi (tj. zakrywająca kolana) jest wykonana z tego samego materiału, co pozostałe elementy damskiego munduru ETO. Spódnica z wysokim stanem zapinana jest na guziki, znajdujące się z lewej strony. Posiada ona również dwa dodatkowe guziki, które znajdują się po wewnętrznej stronie w obszarze talii i pozwalają przymocować spódnicę do kurtki. Dzięki temu między spódnicą a kurtką nie tworzyła się nieestetyczna przerwa, przez którą mogła wystawać koszula.
Skirt, Wool, OD, Women’s
Damska wełniana spódnica w kolorze oliwkowym. Spódnicę o kroju „A” sięgającą za kolano można było przymocować do wełnianej kurtki polowej przy pomocy ukrytych guzików.
Slacks, Wool, OD, Women’s
Wełniane spodnie na chłodniejsze dni można było doczepić za pomocą guzików do wełnianej kurtki polowej, z którą tworzyły całość.
Wełniane spodnie damskie z wysokim stanem zostały zaprojektowane do noszenia z kurtką i wykonane z tego samego materiału, co pozostałe elementy munduru ETO. Są zapinane na trzy guziki znajdujące się z boku po lewej stronie. Spodnie posiadają tylko jedną ukrytą kieszeń w szwie po prawej stronie. Podobnie jak spódnica, spodnie również są wyposażone w dwa guziki do przypięcia do kurtki.
_pn.png)
Powyżej:
Krótka marynarka i spódnica „British Made“ w połączeniu z bawełnianą koszulą, krawatem khaki i skórzaną torebką. Nakrycie głowy stanowi tutaj laminatowy wkład do hełmu ze stopniem porucznika.
.png)
Powyżej:
Kurtka polowa ETO ze spodniami z pasującego materiału, damską furażerką z czarno-złotym obszyciem i wełnianą koszulą. Tutaj koszula noszona jest bez krawata, z kołnierzem rozłożonym na marynarce. Jest to typowy dla kobiet i mężczyzn, luźniejszy styl noszenia munduru.
KOSZULA:
Mundur ETO był noszony z damską wełnianą lub bawełnianą koszulą w kolorze khaki i z krawatem w tym samym kolorze. Koszula miała dwie prostokątne kieszenie na piersiach. Później w czasie wojny powiększono kieszenie, zmieniono kształt klap na trójkątny, a do lewej kieszeni dodano otwór na ołówek. Krój koszuli podkreśla kobiecą sylwetkę, dzięki zakładkom w talii.
Waist, Cotton, Women’s
(first pattern)
Koszula damska w kolorze khaki wykonana z popeliny. Na zdjęciu widoczny jest pierwszy model koszuli z prostokątnymi klapami na kieszeniach. Koszula ta nie posiadała naramienników.
Waist, Cotton, Women’s
(revised pattern)
Drugi model koszuli damskiej z trójkątnymi klapami na kieszeniach. W lewej kieszeni znajduje się otwór do włożenia ołówka. Koszula była noszona pod kurtką i nie posiadała naramienników.
.png)
Waist, Wool, Women’s
(first pattern)
Wełniana koszula damska uszyta na wzór bawełnianej, ale trwalsza i zapewniająca więcej ciepła. Posiada szerokie kieszenie z prostokątnymi klapami na piersiach, zwężaną talię i podwójne plisy. Nadaje się do mundurów zimowych oraz polowych.
_p.png)
Waist, Wool, Women’s
(revised pattern)
Wełniana koszula damska z trójkątnymi klapami na kieszeniach. W lewej kieszeni znajduje się otwór do włożenia ołówka. Dla podkreślenia kobiecej sylwetki jak i większego komfortu zwężono koszulę w talii.
KRAWAT:
Krawat w kolorze khaki uzupełniał mundur ETO. Został wykonany z mieszanki bawełny i moheru, dzięki czemu był odporny na gniecenie. Krawaty damskie były podobne do męskich, tylko krótsze.
Necktie, Women’s
Damski krawat khaki (po lewej) obok oficerskiego krawata męskiego tego samego koloru (po prawej).
NAKRYCIE GŁOWY:
Do munduru British-Made (zarówno w kombinacji ze spódnicą, jak i spodniami) pielęgniarki nosiły damską lub męską oficerską furażerkę z czarno-złotym obszyciem, wykonaną z tego samego materiału, co mundur. Damska furażerka różniła się od męskiej w szczególności tym, że miała zaokrąglony kształt, aby lepiej dopasować się do fryzury. Stopień wojskowy zawsze umieszczano z przodu po lewej stronie furażerki. Kobiety służące w armii nosiły furażerkę lekko przechyloną na prawą stronę głowy (ok. 2,5 cm).
Alternatywnym nakryciem głowy była też ciemnooliwkowa damska lub męska furażerka, a także oliwkowa czapka service cap charakterystyczna dla Army Nurse Corps.
Cap, Garrison, OD, Wool, Serge, Men's, Officer's
Męska oficerska furażerka wykonana z wełnianej serży. Nakrycie głowy posiada czarno-złote obszycie oraz przypięty stopień porucznika.
Cap, Garrison, OD, Wool, Serge, Women's, Officer's
Damska oficerska furażerka o charakterystycznym zaokrąglonym kształcie. Posiada czarno-złote obszycie i przypięty stopień porucznika. Kolorystycznie pasuje do reszty munduru ETO.
Cap, Garrison, Wool, Women, Officers’
Damska oficerska furażerka o zaokrąglonym kształcie. W ten sposób zaprojektowana furażerka miała na celu lepiej dopasowywać się do ówczesnych fryzur.
Cap, Service, Wool, OD, Nurse’s
Widoczny na zdjęciu model czapki został zaprojektowany przez prywatną nowojorską firmę Knox Hats i był zarezerwowany tylko i wyłącznie dla pielęgniarek służących w armii.
Bliżej frontu, gdzie nie było jeszcze do końca bezpiecznie, zamiast furażerki czy czapki pielęgniarki wybierały stalowy hełm M-1 lub sam wkład do hełmu, tzw. liner.
Helmet, Steel, M-1
Kompletny stalowy hełm M-1 noszony przez wszystkie jednostki bojowe składa się z następujących części: stalowego hełmu z parcianym paskiem podbródkowym i wkładem wykonanym z laminatu ze skórzanym paskiem podbródkowym.
Liner, Helmet M-1, New Type
Drugi wzór wkładu do hełmu wykonany z laminatu. Jest pomalowany tylko na zewnątrz. Opcjonalnie pielęgniarki mogły namalować z przodu stopień wojskowy lub przymocować metalowe insygnium w specjalnym otworze. Częścią wkładu jest skórzany pasek podbródkowy.
BUTY:
Z mundurem ETO kobiety nosiły brązowe skórzane oksfordy lub damskie sznurowane buty polowe. Noszenie opinaczy nie było obowiązkowe – znacznie częściej pielęgniarki wypuszczały luźne nogawki na buty.
Shoes, Service, Women’s, Low
Oksfordy z brązowej skóry to stylowe i wygodne buty noszone przez pielęgniarki w połączeniu z mundurami wyjściowymi i szpitalnymi.
Shoes, Field, Women’s
Sznurowane buty polowe o szerokości dopasowanej do kobiecej stopy. Mają obcas o wysokości 2,5 cm i gumową podeszwę.
W końcowej fazie wojny w Europie pielęgniarki upodobały sobie nowy model butów polowych z wysoką cholewką, do której można było schować nogawki spodni. Combat service boots, również określane jako double buckle boots, były często noszone w połączeniu ze spodniami ETO.
Boots, Service, Combat, Women’s
Damskie buty używane w warunkach polowych przez kobiety z Women’s Army Corps i Army Nurse Corps były bardzo podobne z wyglądu do swoich męskich odpowiedników. Stosowana forma do butów była identyczna jak ta używana do damskich butów polowych za kostkę, dzięki czemu zapewniały porównywalny komfort noszenia.
RĘKAWICZKI:
Pielęgniarki mogły nosić brązowe skórzane rękawiczki lub wełniane oliwkowe rękawiczki w połączeniu z mundurem ETO.
Gloves, Leather, Dress, Women’s
Brązowe skórzane rękawiczki damskie. Uszyte z gładkiej skóry bez elementów dekoracyjnych.
Gloves, Wool, OD, Women’s
Wełniane rękawiczki w kolorze oliwkowym na chłodniejsze dni.
TOREBKA:
Prostokątna skórzana torebka dla pielęgniarek została wprowadzona pod koniec 1942 roku. Miała odpinany pasek na ramię, a wewnątrz kilka przegródek i mały portfelik. Kolor skóry pasował do brązowego koloru butów typu oksford. Regulowany pasek mógł być maksymalnie wydłużony do noszenia przez ramię, skrócony do noszenia w dłoni lub całkowicie odpięty do noszenia torebki pod pachą.
Bag, Utility, Nurses’
Skórzana torebka z przegródkami i portfelem. Podszewka wykonana jest z bawełnianej popeliny w kolorze oliwkowym. Pasek można wyregulować tak, aby można go było nosić przez ramię lub całkowicie odpiąć. Ten model torebki był używany tylko przez pielęgniarki służące w armii.
(Torebka na zdjęciach pochodzi z kolekcji Victorii Pageot)
POŃCZOCHY I SKARPETKI:
Pod mundurem kobiety nosiły pończochy ze sztucznego jedwabiu ze szwem, cieplejsze i mocniejsze pończochy wykonane z włókna bawełnianego (obie miały manszetę o szerokości 11,4 cm i wzmocnioną część stopy) lub skarpetki z prążkowanej wełny.
Stockings, Rayon, Women’s
Profilowane pończochy ze sztucznego jedwabiu z manszetą o szerokości 11,4 cm i wzmocnioną częścią stopy (reprodukcja).
Stockings, Cotton, Beige, Women’s
Profilowane pończochy z bawełny merceryzowanej, z manszetą o szerokości 11,4 cm i wzmocnioną częścią stopy (reprodukcja).
Anklets, Wool, Women’s
Średniej grubości wełniane skarpety, które są elastyczne dzięki prążkowaniu. Palce i pięty są wzmocnione bawełną.
OKRYCIE WIERZCHNIE:
W zimne i deszczowe dni pielęgniarki mogły założyć na mundur płaszcz. Był to dwurzędowy trenchcoat z wiatroodpornej i wodoodpornej bawełnianej popeliny. Płaszcz posiadał odpinany kaptur i ciepłą, wełnianą podszewkę. Oficerska wersja tego płaszcza używana przez pielęgniarki posiadała naramienniki, do których przypinało się stopień wojskowy. Mógł być noszony zarówno ze spodniami, jak i spódnicą.
W listopadzie 1944 roku kobiety otrzymały dodatkowo możliwość zakupu we własnym zakresie wełnianego płaszcza. Wełniane płaszcze były dostępne w dwóch odcieniach OD nr 51 i 52 i były przeznaczone do noszenia tylko w połączeniu ze spódnicą.
Overcoat, Field, Women’s, Officer’s
Oficerski trenchcoat z odpinanym kapturem mógł być noszony przez pielęgniarki w połączeniu z mundurem polowym ETO w chłodniejsze dni.
Overcoat, Wool, Women’s, Officers'
Wełniany płaszcz w odcieniu OD nr 52 nie był umundurowaniem, które pielęgniarki otrzymywały z przydziału, ale który mogły w razie potrzeby zakupić we własnym zakresie.
